Ziekte van Parkinson

Deze pagina geeft informatie over de ziekte van Parkinson, beschrijft de symptomen en oorzaken en geeft informatie over de behandelmogelijkheden.

Ons vermogen om te kunnen bewegen wordt geregeld door zenuwcellen in de hersenen. Deze zenuwcellen communiceren met elkaar en met de rest van het lichaam via chemische stoffen die neurotransmitters worden genoemd. Bij gezonde mensen worden deze berichten goed verzonden, maar bij mensen met de ziekte van Parkinson worden de berichten verstoord.

Een van de neurotransmitters die nodig is voor het regelen van bewegingen, is dopamine. Bij mensen met de ziekte van Parkinson zijn de cellen die dopamine aanmaken, beschadigd en is de dopamineproductie beperkt. Als het dopamineniveau afneemt, worden bewegingen langzamer en stijver. Zeventig procent van de mensen met Parkinson heeft last van tremors, het trillen van lichaamsdelen zonder aantoonbare oorzaak, als gevolg van spiersamentrekkingen. Deze tremors kunnen zich al in een vroeg stadium van de ziekte voordoen.

De symptomen van Parkinson beginnen gewoonlijk aan één kant van het lichaam, maar naarmate de ziekte voortschrijdt, wordt het hele lichaam getroffen. Bij de ziekte van Parkinson worden ook abnormale veranderingen in andere neurotransmitters dan dopamine waargenomen. Deze veranderingen zijn mogelijk verantwoordelijk voor enkele van de niet-motorische symptomen die met de ziekte worden geassocieerd.

De ziekte van Parkinson is chronisch en progressief, maar wordt niet gezien als levensbedreigend.

De oorzaak van de ziekte van Parkinson is onbekend, maar zowel genetische factoren als omgevingsfactoren spelen mogelijk een rol. Sommige mensen hebben meer aanleg voor Parkinson dan anderen. Factoren die een hoger risico met zich meebrengen, zijn:

• Leeftijd van 60 jaar of ouder
• Een familielid met de ziekte
• Mannen krijgen de ziekte van Parkinson vaker dan vrouwen
• Blootstelling aan giftige stoffen, zoals pesticiden

In eerste instantie zijn de tekenen en symptomen van de ziekte van Parkinson mild en worden ze mogelijk zelfs niet eens opgemerkt. Er zijn zowel motorische als niet-motorische symptomen.

Motorische symptomen

Motorische symptomen en de snelheid waarmee deze verergeren, kunnen per persoon aanzienlijk verschillen. Bepaalde motorische symptomen komen vaak voor bij patiënten met de ziekte van Parkinson. Dat worden ‘cardinale symptomen’ genoemd. Dit zijn onder andere:

• Rusttremor – trillen van een hand, arm of been tijdens rust. Een tremor is het eerste symptoom. Het komt voor bij 70% van de mensen met de ziekte van Parkinson. Ongeveer 30% heeft nooit een tremor.
• Stijfheid in spieren en gewrichten (rigiditeit) – kan de bewegingen beperken en pijn veroorzaken
• Langzame bewegingen (‘bradykinesie’) – na verloop van tijd kunnen eenvoudige taken moeilijk en tijdrovend worden, de passen worden kleiner en de patiënt kan gaan slepen met de voeten
• Houdingsproblemen – bijvoorbeeld een gebogen houding
• Evenwichtsproblemen – de persoon heeft moeite met rechtop staan, evenwicht bewaren en lopen

Andere mogelijke symptomen zijn:

• Klein handschrift
• Minder gezichtsuitdrukking
• Minder vaak knipperen met de ogen
• Een zachtere stem
• Moeite met slikken
• 'Bevriezen' – tijdelijk en onvrijwillig onvermogen om te bewegen
  

Niet-motorische symptomen

Niet-motorische symptomen kunnen zich tijdens elke fase van de ziekte van Parkinson openbaren. Verschillende patiënten kunnen te maken krijgen met verschillende symptomen. Voorbeelden van niet-motorische symptomen zijn:

• Problemen met het reukvermogen
• Pijn in bepaalde lichaamsdelen of het hele lichaam
• Stemmingsproblemen, zoals depressie
• Slaapproblemen
• Maag-darmproblemen, zoals constipatie
• Vermoeidheid
• Daling van de bloeddruk bij staan, ook wel ‘orthostatische hypotensie’ genoemd
  
• Seksuele stoornissen, zoals afname van seksuele verlangens en prestaties
• Urinaire problemen, bijvoorbeeld geen controle meer over de blaas
• Veranderingen in het denkvermogen, zoals dementie (dat komt meestal pas voor in een latere fase van Parkinson)

Er bestaan veel soorten geneesmiddelen voor het behandelen van de ziekte van Parkinson. Hierbij is altijd een arts betrokken.

De medische behandeling van de ziekte van Parkinson heeft als hoofddoel om de symptomen te verminderen. Geneesmiddelen kunnen bijwerkingen hebben. Het is belangrijk om een goed evenwicht te vinden tussen het therapeutisch effect van een
geneesmiddel en de bijwerkingen. Het tijdstip waarop geneesmiddelen worden ingenomen, is een belangrijke factor bij het handhaven van dit evenwicht.

De effectiviteit van bepaalde geneesmiddelen voor de ziekte van Parkinson kan afnemen indien ze gecombineerd worden met medicijnen voor andere gezondheidsproblemen. Het is daarom belangrijk dat patiёnten altijd overleggen met hun arts bij het gebruik van een nieuw geneesmiddel.