Ziekte van Bechterew

Deze pagina geeft informatie over de ziekte van Bechterew, de symptomen en oorzaken van deze ziekte en de behandelmogelijkheden.

De ziekte van Bechterew is een vorm van artritis die een chronische ontsteking veroorzaakt, meestal in de wervelkolom (rug) en de sacro-iliacale (S.I.) gewrichten (waar de onderrug/het stuitbeen en de beenderen aan beide kanten van het bekken samenkomen). De ziekte van Bechterew veroorzaakt ontstekingen, pijn en stijfheid, voornamelijk in de gewrichten van de wervelkolom, maar kan ook weefsels, organen en gewrichten in de rest van het lichaam aantasten. Symptomen van de ziekte van Bechterew kunnen variëren van relatief mild tot ernstig. Symptomen kunnen ook tijdelijk verhevigen waarbij deze erger zijn dan normaal. De ziekte van Bechterew begint meestal voor het 40e jaar en treedt even vaak op bij mannen als bij vrouwen.

Er bestaat geen genezing voor de ziekte van Bechterew. De behandeling is gericht op het verlichten van symptomen en het voorkomen van invaliditeit.

De exacte oorzaak van de ziekte van Bechterew is onbekend, maar genen, een verstoring van het immuunsysteem en omgevingsfactoren kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van de ziekte. Het gen HLA-B27 wordt in verband gebracht met een grotere kans op de ziekte van Bechterew; ongeveer 90% van de mensen met de ziekte van Bechterew is drager van dit gen.

De ziekte van Bechterew kan bij verschillende patiënten verschillende symptomen geven en kunnen variëren van mild tot ernstig. Bij iedereen met de ziekte van Bechterew komen pijn en stijfheid in de rug voor. Dit is vaak chronisch (duurt langer dan 3 maanden) en begint meestal in het onderste deel van de rug. Behalve de rug kan de ziekte van Bechterew ook andere lichaamsdelen aantasten, zoals de ribben, de voeten, de bovenrug of de nek. De pijn en stijfheid die worden geassocieerd met de ziekte van Bechterew zijn het gevolg van ontstekingen. Hiermee kunnen artsen de rugpijn bij de ziekte van Bechterew vaak onderscheiden van pijn door letsel of andere mechanische rugpijn.

De pijn en stijfheid bij de ziekte van Bechterew zullen niet verbeteren en kunnen zelfs verergeren door rust. De symptomen zijn vaak het ergst in de ochtend of tijdens de nacht. De pijn vermindert meestal door fysieke activiteit.

Tijdens de progressie van de ziekte van Bechterew kan de ontsteking in de wervelkolom leiden tot het samengroeien van de gewrichten in de wervelkolom. In ernstige gevallen kan dit leiden tot een voorovergebogen houding.

Bij sommige patiënten veroorzaakt de ziekte van Bechterew pijn en zwellingen in andere gewrichten dan de wervelkolom, zoals de knieën, schouders en heupen.

Behalve in de gewrichten kan de ziekte van Bechterew ook ontstekingen veroorzaken in de enthesis, de plaats waar pezen en banden in het bot overgaan. Dit wordt enthesitis genoemd. Dit zijn de meest voorkomende locaties waar entheses door de ziekte van Bechterew worden aangetast:

• Achterkant van de hielen
• Voetzolen
• Buitenkant van de heupen
• Daar waar het borstbeen aan de ribben is bevestigd
• In de wervelkolom

Ontstekingen door de ziekte van Bechterew kunnen ook weefsels in het oog aantasten, wat leidt tot uveïtis.

De algemene aanpak bij de behandeling van de ziekte van Bechterew is beperking van de ontsteking. Dit heeft tot doel symptomen te verminderen en de flexibiliteit van de wervelkolom te behouden, zodat de patiënt zo min mogelijk gehinderd wordt in de dagelijkse activiteiten.

Er worden vier typen medicatie gebruikt voor de behandeling van de symptomen van de ziekte van Bechterew: 

• NSAID’s: niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) worden gebruikt om de ontstekingen en daarmee de pijn en stijfheid bij de ziekte van Bechterew te behandelen. NSAID’s reguleren de ziekte niet. Ze bestrijden alleen symptomen.

• DMARD’s: Ziektemodificerende antireumatische geneesmiddelen (Disease-Modifying Antirheumatic Drugs, DMARD’s) kunnen symptomen van pijn en zwelling in de gewrichten bij de ziekte van Bechterew verlichten. Huidig onderzoek lijkt erop te wijzen dat DMARD’s niet effectief zijn voor het behandelen van pijn en stijfheid in de wervelkolom, dus DMARD’s worden meestal voorgeschreven wanneer de ontstekingen ook in andere gewrichten voorkomen. Sulfasalazine is de meestgebruikte DMARD bij de ziekte van Bechterew. Het kan soms weken duren voordat men  verschil merkt in de pijn en zwelling van gewrichten..

• Corticosteroïden: de werking van corticosteroïden berust op het verminderen van ontstekingen. Corticosteroïden kunnen rechtstreeks in een gewricht worden geïnjecteerd, of in het gebied waar pezen en banden in het bot overgaan (enthesis). Het gebruik van orale corticosteroïden wordt niet aanbevolen bij de ziekte van Bechterew.

• Biologics: Biologic response modifiers, kortweg ‘biologics’, zijn geneesmiddelen die speciaal zijn bedoeld om het immuunsysteem van het lichaam te beïnvloeden. Biologics worden gebruikt om ontstekingen te verminderen en de pijn en stijfheid van de ziekte van Bechterew te verlichten. Deze middelen schrijft men vaak voor wanneer NSAID’s te weinig verlichting geven, of wanneer NSAID’s niet kunnen worden gebruikt door bijwerkingen.

Voldoende lichaamsbeweging kan helpen bij het beheersen van symptomen van de ziekte van Bechterew, en voorkomen dat patiënten beperkt worden in hun activiteiten.

• Bewegen om pijn en stijfheid te verlichten: geregelde lichaamsbeweging helpt de beweeglijkheid van de wervelkolom en houding te handhaven. Het is verstandig hierbij de behandelend arts en/of een gespecialiseerde fysiotherapeut te betrekken.
• Aandacht voor wervelkolom en gewrichten: manieren om de wervelkolom en gewrichten te beschermen zijn bijvoorbeeld:
  • Het vermijden van bewegingen die de wervelkolom belasten, zoals vooroverbuigen vanuit het middel.
  • Slapen op een stevige matras en eventueel het gebruik van een speciale neksteun of kussen om de wervelkolom goed recht te houden.
  • Aandacht voor een goede houding tijdens dagelijkse activiteiten zoals staan, zitten, lopen of traplopen.
  • Bij langdurige of herhalende activiteiten zoals het gebruik van een computer: zorgen dat de nek, polsen en onderrug zich in een ontspannen en neutrale positie bevinden. Zo wordt onnodige belasting van de wervelkolom voorkomen.