Ziekte van Alzheimer

Deze pagina geeft informatie over de oorzaken van de ziekte van Alzheimer, de symptomen en stadia van Alzheimer, de rol van de verzorger en de behandelmogelijkheden.

De ziekte van Alzheimer is een progressieve hersenaandoening die de hersencellen afbreekt. Dit leidt tot geheugenverlies en veranderingen in andere hersenfuncties. Alzheimer ontwikkelt zich langzaam en wordt erger naarmate de hersenfunctie afneemt en de hersencellen uiteindelijk afsterven. De ziekte van Alzheimer is een van de meest voorkomende vormen van dementie. Uiteindelijk heeft de ziekte een grote invloed op het dagelijkse leven. Alhoewel patiënten meerdere jaren met Alzheimer kunnen leven, is het uiteindelijk fataal. Op dit moment is er nog geen genezing mogelijk.

Wetenschappers weten dat de ziekte van Alzheimer te maken heeft met het feit dat cellen in de hersenen niet correct werken en uiteindelijk afsterven, maar ze begrijpen niet helemaal waarom dit gebeurt. Experts geloven dat de ziekte van Alzheimer meestal het complexe resultaat is van vele redenen (risicofactoren), en dat er niet één specifieke oorzaak is.

De grootste risicofactoren voor Alzheimer zijn hoge leeftijd, een familiaire voorgeschiedenis en bepaalde genen die gerelateerd zijn aan Alzheimer. Door het ontdekken van aanvullende risicofactoren begrijpen we mogelijk beter waarom sommige mensen wel Alzheimer krijgen en andere niet.

Leeftijd

De grootste risicofactor voor de ziekte van Alzheimer is ouder worden. Boven de 65 jaar verdubbelt het risico op Alzheimer elke vijf jaar. Boven de 85 jaar krijgt ongeveer 50% van alle mensen Alzheimer.

Familiaire voorgeschiedenis

Onderzoek wijst uit dat mensen met een familiaire voorgeschiedenis van Alzheimer een grotere kans hebben om de ziekte te krijgen. Het risico neemt toe als meer dan één familielid de ziekte heeft.

De meest voorkomende symptomen van deze ziekte zijn:

Geheugenverlies

Een van de meest voorkomende tekenen van Alzheimer is geheugenverlies. Dat uit zich bijvoorbeeld in: belangrijke data vergeten, steeds opnieuw dezelfde informatie vragen en moeten vertrouwen op geheugensteuntjes.

Problemen oplossen

Sommige mensen met Alzheimer ervaren problemen bij het volgen van een plan. Ze hebben moeite met een bekend recept of met het bijhouden van hun uitgaven. Ze hebben mogelijk concentratieproblemen en bepaalde taken kosten hen meer tijd.

Taken voltooien

Soms hebben mensen problemen met het rijden naar een bekende locatie, of het zich herinneren van de details van een spelletje of activiteit.

Tijd of plaats

Mensen met Alzheimer kunnen de tijd uit het oog verliezen. Soms vergeten ze waar ze zijn of hoe ze daar zijn terechtgekomen.

Praten of schrijven

Mensen met Alzheimer vinden het soms moeilijk om een gesprek te volgen. Ze hebben moeite met hun vocabulaire, ze kunnen het juiste woord niet vinden of vinden het lastig om dingen te benoemen.

Spullen kwijtraken

Iemand met Alzheimer raakt vaker spullen kwijt en kan vervolgens niet meer logisch terugdenken om die spullen weer terug te vinden.

Stadia van de ziekte van Alzheimer

De symptomen van Alzheimer ontwikkelen zich langzaam en verergeren na verloop van tijd.

Vroege fase

De ‘vroege fase’ verwijst naar mensen die de diagnose Alzheimer krijgen in het vroege stadium van de ziekte. Een persoon in de vroege fase krijgt mogelijk te maken met milde veranderingen in het geheugen en het denk- en leervermogen, maar kan nog steeds dagelijkse activiteiten uitvoeren. Deze fase van Alzheimer kan jaren duren.

In het vroege stadium van Alzheimer kan een persoon gewoonlijk nog onafhankelijk functioneren. De rol van een verzorger is belangrijk, vooral ter ondersteuning en om te helpen bij het plannen van de toekomst. De mate waarin de verzorger hulp moet verlenen, varieert in deze fase.

Een persoon met Alzheimer in de vroege fase heeft mogelijk hulp nodig bij het volgende:

• Afspraken maken
• Vertrouwde taken uitvoeren
• Geld beheren
• Plannen/organiseren
• Zich plaatsen of mensen herinneren
• Zich woorden of namen herinneren
• Gebruik van geneesmiddelen bijhouden

Middenfase

Tijdens de middelste fase van de ziekte van Alzheimer verwart de patiënt mogelijk woorden, heeft hij/zij moeite met aankleden en wordt gefrustreerd of boos, of gedraagt zich op een onverwachte manier, zoals bijvoorbeeld weigeren in bad te gaan.
De middelste fase van Alzheimer kan vele jaren duren.
Aangezien de vaardigheden van de persoon met Alzheimer verminderen, moeten de verzorgers steeds meer verantwoordelijkheden op zich nemen. Een dagelijkse routine en structuur zijn zeer belangrijk. Omdat de zorg steeds lastiger en zwaarder wordt, is het belangrijk dat verzorgers ook aan zichzelf denken en hulp krijgen van anderen, bijvoorbeeld van professionele dienstverleners in de omgeving, of van vrienden, buren en naasten.

Late fase

Een persoon met Alzheimer in de late fase zal meestal te maken krijgen met de volgende problemen:

• Moeite met lopen (uiteindelijk niet meer kunnen lopen)
  
• Moeite met slikken en eten
• Niet goed in staat tot persoonlijke verzorging
• Niet meer kunnen communiceren met woorden
• Vatbaarheid voor infecties (vooral longontsteking)

De late fase van de ziekte van Alzheimer kan enkele weken tot jaren duren. Met name in deze fase is de rol van de verzorger en familieleden gericht op het handhaven van de kwaliteit van leven en waardigheid. Gedurende deze fase van de ziekte zijn de rationele vermogens beperkt en neemt de patiënt de wereld vooral waar via de zintuigen.

Manieren om contact te hebben met Alzheimer-patiënten in de late fase zijn bijvoorbeeld:

• Haren van de patiënt borstelen
• Foto's bekijken
• Favoriete muziek afspelen
• Favoriete eten klaarmaken
• Boeken met een speciale betekenis voor de patiënt voorlezen
• De huid van de patiënt insmeren met lotion
• Samen gaan zitten en genieten van een mooie dag

Naarmate de ziekte voortschrijdt, is constante zorg nodig. Beslissingen over de zorg in de late fase zijn moeilijke kwesties voor de familie. Het kan daarbij helpen om contact te zoeken met andere families en verzorgers. Dat kan bijvoorbeeld op online fora en via Alzheimer-organisaties.

Hoewel wetenschappers hard werken aan een geneesmiddel, is Alzheimer op dit moment niet te genezen.