Eierstokkanker

Deze pagina geeft informatie over de verschiHende vormen van eierstokkanker, de symptomen en oorzaken van eierstokkanker en de behandelmogelijkheden.

Het lichaam bestaat uit miljoenen cellen. Elke cel bevat genen; een reeks instructies die de cel vertellen hoe te groeien. te werken, te vermenigvuldigen en af te sterven. Wanneer deze instructies verstoord zijn, kunnen normale cellen veranderen in kankercellen. Kankercellen kunnen te hard groeien, knobbels of kwaadaardige tumoren vormen en mogelijk naar andere delen van het lichaam uitzaaien.

Eierstokkanker is een gezwel van abnormale, kwaadaardige cellen dat in de eierstokken begint. Eierstokkanker vormt 3% van de kankergevallen bij vrouwen, maar eist meer levens dan borstkanker.

Vormen van eierstokkanker
Eierstokken maken deel uit van het voortplantingsstelsel dat eicellen produceert. De eierstokken bestaan grotendeels uit drie soorten cellen: epitheelcellen. stromacellen en kiemcellen. Elk van deze cellen kan zich ontwikkelen tot een ander soort tumor.

Epitheliale tumoren
Epitheliale tumoren groeien in de weefsellaag die het oppervlak van de eierstok bedekt. De meeste zijn goedaardig. Toch vormen kwaadaardige epitheliale tumoren ongeveer 90% van aile gevallen van eierstokkanker. Daarnaast worden sommige epitheliale tumoren beschreven als niet zeer kwaadaardig. Deze epitheliale tumoren komen vooral voor bij jonge vrouwen, groeien langzaam en zijn minder levensbedreigend.

Stromale tumoren
Stromale tumoren ontstaan in de weefsels die de eierstok bijeen houden en produceren de hormonen oestrogeen en progesteron.

Kiemceltumoren
Kiemceltumoren, die goed- of kwaadaardig kunnen zijn, groeien in de cellen die de eicellen vormen. Kwaadaardige kiemceltumoren zijn zeer zeldzaam. Er bestaan verschillende soorten kiemceltumoren: teratomen, dysgerminomen, endodermale-sinustumoren en choriocarcinomen.

Hoewel de oorzaak van eierstokkanker onbekend is, zijn er theorieën dat verhoogde hormoonspiegels vóór en tijdens de ovulatie kunnen leiden tot de groei van abnormale cellen. Er zijn verschillende risicofactoren:

• Leeftijd is een risicofactor. Ongeveer de helft van de vrouwen bij wie eierstokkanker wordt vastgesteld, is 63 jaar of ouder.
• De Ieeftijd waarop een vrouw voor het eerst of voor het laatst menstrueerde is een factor, met een groter risico voor vrouwen die begonnen te menstrueren toen ze jonger waren dan 12 of die in de overgang kwamen toen ze ouder waren dan 52.
• Daamaast lopen vrouwen die vóór hun 26ste een zwangerschap hebben uitgedragen minder risico op eierstokkanker en neemt het risico verder af met elke uitgedragen zwangerschap.
• Vrouwen met een eerste uitgedragen zwangerschap na hun 35ste of vrouwen die nooit een zwangerschap hebben uitgedragen, lopen meer risico op eierstokkanker.
• Zwaarlijvige vrouwen (met een BMI van ten minste 30) hebben een groter risico op eierstokkanker.
• Er is ook een verhoogd risico veer vrouwen die:
  • een hormoonvervangende therapie voor oestrogeen hebben ondergaan met hoge doses of gedurende een lange tijd
  • een vruchtbaarheidsbehandeling hebben ondergaan
  • een spiraaltje gebruiken
  • Iijden aan het polycysteus-ovariumsyndroom
  • Roken
• Daamaast hebben vrouwen met bepaalde genmutaties meer kans op eierstokkanker. Deze genmutaties betreffen borstkankergen 1 (BRCA1). borstkankergen 2 (BRCA2) en het gen dat hot Lynch-syndroom veroorzaakt, dat meestal wordt geassocieerd met darmkanker.

Helaas is het moeilijk om eierstokkanker vroegtijdig te ontdekken. De symptomen van eierstokkanker doen zich ook voor bij andere ziekten, maar in het geval van eierstokkanker komen ze vaker voor en zijn ze heftiger. Veel voorkomende symptomen zijn:

• Opgeblazen gevoel
• Bekken- of buikpijn
• Problemen met eten of snel een verzadigd gevoel hebben
• Dringend of vaak moeten plassen
• Rugpijn
• Constipatie
• Vermoeidheid
• Menstruatieveranderingen
• Pijn tijdens hot vrijen
• Maagklachten
• Opgezwollen buik
• Gewichtsverlies

Het ziekteverloop van eierstokkanker kan zeer variëren, afhankelijk van het soort tumor en het stadium. Maar ook de Ieeftijd blj de diagnose, de algemene gezondheid van de patiënt en andere factoren spelen een rol.

Uitzaaiing

Naast de gevolgen voor de eierstokken kunnen eierstokkankercellen nabijgelegen weefsel aantasten en via het bloed of de lymfeklieren naar andere delen van het Iichaam migreren, waar ze kunnen groeien en normaal weefsel vervangen tijdens een proces dat metastasis (uitzaaiing) wordt genoemd.

Eierstokkanker tast eerst de eierstokken aan, maar als bet uitzaait, kan bet gehele voortplantingsstelsel worden aangetast. Ook kunnen nabijgelegen organen, zoals de darm en lever, en verderaf gelegen organen en weefseis worden getroffen via metastasis.

Hoewel de behandelplannen worden aangepast aan de unieke omstandigheden van elke patiënt, ondergaan de meeste vrouwen met eierstokkanker een operatie. De operatie wordt meestal gevolgd door chemotherapie of een andere therapie. In sommige gevailen vindt de chemotherapie plaats vóór de operatie.

Operatie

Een operatie, uitgevoerd door een gekwalificeerde gynaecologisch oncoloog, wordt gewoonlijk gedaan voor zowel het diagnosticeren als het behandelen van eierstokkanker. Vrouwen met bepaalde vomen van eierstokkanker in een vroeg stadium kunnen mogeiijk één eierstok behouden en biijven dus vruchtbaar, maar meestal worden beide eierstokken, de eileiders, de baarmoeder. nabijgelegen lymfeklieren en een buikplooi genaamd het omentum verwijderd. Als de baarmoederhals ook wordt verwijderd, wordt dit een totale hysterectomie genoemd. De chirurg gaat mogeiijk nog verder dan de baarmoeder in een proces dat ‘debulking’ wordt genoemd. Het doel is om geen enkeie tumor groter dan 1 cm achter te laten en dit betekent dat soms delen van organen in de buurt van de eierstokken en baarmoeder moeten worden verwijderd, zoals bijvoorbeeld de darm, maag, lever, blaas, milt en alvleesklier.

Complicaties voor het voortpiantingssteisel

Wanneer beide eierstokken en baarmoeder worden verwijderd is het niet meer mogeiijk om zwanger te raken. Door het verwijderen van de eierstokken begint ook de overgang, als dit niet al eerder is gebeurd. Seksuele bijwerkingen komen vaak voor, inclusief een verlaagd libido, vaginale droogheid, verkorte vagina en psychisch ongemak.

Complicaties voor het spijsverteringssteisei

Tijdens de operatie kan het noodzakeiijk blijken een deel van de darm te verwijderen om de tumor te verkleinen. In sommige gevallen kan de darm weer aaneen worden gehecht. Soms kunnen de uiteinden niet direct aaneen worden gehecht en maakt men de bovenkant van de darm vast aan een stoma of opening in de buik, om zo ontlasting mogelijk te maken. Dit is een colostomie.

Complicaties voor de urinewegen

Bij een operatie van eierstokkanker moet soms ook een deel van de blaas worden verwijderd. Tijdens het genezingsproces van de blaas is mogelijk een katheter nodig, Als de blaas weer genezen is, kan de katheter worden verwijderd.

Chemotherapie

Chemotherapie volgt meestal na de operatie. Chemotherapie omvat het gebruik van antikankergeneesmiddelen. Bij eierstokkanker houdt dat in dat deze antikankergeneesmiddelen via een infuus in de bloedsomloop of in de buik worden gespoten om de kankercellen te vernietigen of om te voorkomen dat ze in en voorbij de eierstokken groeien. Mogelijke bijwerkingen van chemotherapie zijn misselijkheid, haaruitval, verminderde eetlust, vermoeidheid, infectie en een verhoogd nsico op bloedingen De meeste bijwerkingen zijn tijdelijk.

Bestraling

Bestraling wordt minder vaak gebruikt bij eierstokkanker. Deze behandeling bestaat uit röntgenstralen met hoge energie die gericht worden op kankercellen en tumoren doen krimpen.

De behandeling kan ook gerichte therapie omvatten, om zo specifiek mogelijk de kankercellen te doden zonder de normale cellen te beschadigen. Gerichte therapie omvat behandelingen met monoklonale antilichamen en remmers van het enzym PARP (wat een rol speelt bij het repareren van schade aan het DNA).

Ook in het dagelijks leven kunnen mensen met eierstokkanker maatregelen nemen die een positief effect hebben op hun gezondheid en die de symptomen van de ziekte tegengaan.

Voedingspatroon

Voor vrouwen met eierstokkanker is een goed voedingspatroon en het drinken van veel vocht erg belangrijk. Dit helpt om energie te krijgen, zo gezond mogelijk te blijven en om constipatie en diarree te voorkomen; twee aandoeningen die vaak voorkomen tijdens de behandeling van kanker.

Beweging

Waar mogelijk kan regelmatig bewegen helpen de stemming te verbeteren. Het bevordert bovendien de bloedsomloop.

Infectie voorkomen

Tijdens de behandeling is het belangrijk om het infectierisico te beperken. Het is daarom verstandig om regelmatig de handen te wassen, grote menigten te vermijden en snijwondjes en schaafwondjes te voorkomen.