Diabetische nierziekte (Diabetische nefropathie)

Deze pagina geeft informatie over de symptomen en oorzaken van diabetische nefropathie en over de verschillende behandelmogelijkheden.

Mensen met diabetes krijgen na verloop van tijd vaak te maken met nierziekte of nierschade. Dit wordt diabetische nefropathie genoemd. Het is een complicatie van diabetes type 1 of 2 en wordt veroorzaakt door schade aan het filtersysteem van de nieren.

Patiënten met diabetische nefropathie moeten hun nierfunctie goed in de gaten houden door middel van medische testen, zoals het meten van de hoeveelheid albumine (eiwit) in de urine, de hoeveelheid creatinine in het bloed en de geschatte glomerulaire filtratiesnelheid (eGFR). Het monitoren van de nierfunctie is belangrijk om te voorkomen dat de situatie verergert en om de risico's op hartaandoeningen, die vaak voorkomen bij patiënten met diabetische nefropathie, te begrijpen en te beheersen.

Nefronen zijn de basiseenheden van de nier die het bloed filteren, afval verwijderen en de vloeistofbalans regelen. Bij mensen met diabetes worden deze nefronen geleidelijk aan dikker. Uiteindelijk beginnen de nefronen te lekken en komt er eiwit in de urine terecht, Deze schade noemen we diabetische nefropathie. De schade is mogelijk al jaren aanwezig voordat de patiënt zich bewust wordt van het probleem.

Veel zaken kunnen bijdragen aan het ontstaan van diabetische nefropathie. Onder andere:

• Een ontregeld bloedsuikergehalte
• Een hoge bloeddruk
• Diabetes type 1 die vóór het 20ste levensjaar is begonnen
• Familieleden met diabetes en nieraandoeningen
• Roken
• Een bepaalde afkomst, waaronder Afrikaanse of Latijns-Amerikaanse afkomst

Nierschade kan al 5 tot 10 jaar aanwezig zijn voordat de symptomen zich manifesteren.

Het eerste teken van diabetische nefropathie is vaak vochtophoping. Dit kan zich overal in het lichaam voordoen, maar komt het meeste voor in de onderbenen, enkels en voeten.

Mensen met een ernstigere vorm of langdurige (chronische) diabetische nefropathie kunnen symptomen krijgen zoals:

• Verhoogd risico op infecties
• Vermoeidheid
• Algemeen gevoel van ziek zijn
• Hoofdpijn
• Jeukende huid
• Misselijkheid en braken
• Slechte eetlust
• Opgezwollen benen
• Gevoel van zwakte
• Slapeloosheid
• Concentratieproblemen

Nierschade leidt tot een ophoping van afvalproducten in het bloed, wat de vochtbalans in het lichaam beïnvloedt, waardoor uiteindelijk andere organen zoals de hersenen, het hart en de longen worden aangedaan. Dit kan leiden tot hartfalen of ademhalingsproblemen, met mogelijk overlijden tot gevolg.

Ook in het dagelijks leven kunnen mensen met diabetische nefropathie maatregelen nemen die een positief effect hebben op hun gezondheid en die de progressie van de ziekte tegengaan.

Bloedsuikergehalte reguleren

Het goed reguleren van het bloedsuikergehalte kan het risico op diabetische nefropathie verlagen. Het ideale bloedsuikergehalte is voor iedereen anders. De arts kan de patiënt hierover adviseren.

Bloeddruk reguleren

De bloeddruk heeft een belangrijk effect op de snelheid waarmee diabetische nefropathie zich ontwikkelt. Een kleine verhoging van de bloeddruk kan diabetische nefropathie snel verergeren. Enkele manieren om de bloeddruk te verlagen zijn:

• Een gezond gewicht nastreven
• Minder zout eten
• Alcohol en nicotine vermijden
• Regelmatig bewegen

Er bestaan ook geneesmiddelen die kunnen helpen de bloeddruk te verlagen. Aan patiënten met diabetische nefropathie en hoge bloeddruk schrijven artsen meestal ACE-remmers of angiotensine-receptorblokkers voor.

Voedingspatroon

Een hoge eiwitinname vergroot bij sommige patiënten de werklast van de nieren. De behandelend arts kan vaststellen of de eiwitinname moet worden aangepast.

Behandelplannen worden afgestemd op de persoonlijke omstandigheden van de patiënt, maar er zijn enkele algemene opties voor het behandelen van diabetische nefropathie.

Geneesmiddelen

Nieraandoeningen kunnen de balans in het natrium-, calcium-, fosfor- of glucosegehalte verstoren. Er bestaan geneesmiddelen om deze balans te herstellen.

• Artsen kunnen geneesmiddelen voorschrijven om het natriumgehalte in het bloed te corrigeren.
• Voor het gezond houden van de botten kunnen geneesmiddelen noodzakelijk zijn die het vitamine D-, calcium- en fosforgehalte beïnvloeden.
• Ook kan het kaliumgehalte verstoord raken. Een abnormaal kaliumgehalte kan leiden tot een onregelmatige hartslag en spierzwakte. Wanneer het kaliumgehalte in het bloed te hoog is, kan een geneesmiddel helpen om het kaliumgehalte in het bloed te verlagen, naast een aangepast voedingspatroon om de kaliuminname te beperken. Als het kaliumgehalte te laag is, krijgt de patiënt mogelijk een supplement voorgeschreven.

Dialyse of transplantatie

Een chronische nierziekte is een progressief proces en zodra de nieren beschadigd zijn, neemt deze schade toe. Het uitvallen van de nieren is een permanente, levensbedreigende aandoening aangezien de patiënt niet zelf zijn/haar bloed kan zuiveren. Het uitvallen van de nieren noemt men terminale nierinsufficiëntie en het vereist niervervangende therapie. Dit kan een niertransplantatie of nierdialyse zijn.

• Bij dialyse wordt een machine gebruikt om het bloed te zuiveren.
• Een niertransplantatie heeft de voorkeur boven dialyse, maar ook dan zijn levenslang geneesmiddelen noodzakelijk, met name om afstoting van de nieuwe nier te voorkomen.

Deze behandelingen vinden plaats onder de supervisie van nierspecialisten (nefrologen).